Depresja młodzieńcza

Depresja jest obecnie uważana za chorobę cywilizacyjną. Jeszcze do niedawna przypisywano ją wyłącznie osobom w wieku dorosłym .Z badań wynika jednak, że około 10% populacji cierpi na depresję, z tego jedna trzecia osób to nastolatki. Depresja u nastolatków, często jest niezauważana przez rodziców. A niestety jest ona na tyle niebezpieczna, że może doprowadzić do dramatu.

Częstotliwość występowania zaburzeń depresyjnych u osób w tym przedziale wiekowym szacuje się na 15% - 30% populacji. Współczynniki zachorowania na depresję są najwyższe wśród starszych nastolatków i osób po 20 roku życia.

Objawy depresji u młodzieży

Młodzi pacjenci, leczeni z powodu depresji, odczuwają nieco inne objawy tej choroby, niż osoby dorosłe. Bunt towarzyszący okresowi dojrzewania, kryzys wartości oraz autorytetów, a także labilność emocjonalna przyczyniają się do specyficznego obrazu choroby. Bardzo często depresja w ogóle nie zostaje rozpoznana, ponieważ bardzo dobrze maskuje się pod postacią szeregu różnych zachowań przystosowawczych.

Do takich objawów depresyjnych należą

  • przewlekły smutek

  • częste spadki nastroju

  • brak umiejętności cieszenia się

  • uczucie zagubienia, niepewności

  • spadek aktywności życiowej.

Często towarzyszą temu

Młode osoby z zaburzeniami depresyjnymi często wycofują się z grupy rówieśniczej. Niechętnie chodzą do szkoły i starają się jej unikać, spada ich motywacja i chęć do nauki, obniża się ich poczucie własnej wartości. Chcąc uporać się z poczuciem osamotnienia i egzystencjalnej pustki młodzież ucieka przed depresją w świat używek. Część osób w tej sytuacji próbuje poprawić swoje samopoczucie korzystając z alkoholu czy też narkotyków.

Czynniki sprzyjające depresji

Dużą rolę w rozwoju depresji odgrywają wcześniejsze trudne doświadczenia z niedawnej przeszłości lub z dzieciństwa. Do takich czynników sprzyjających depresji zalicza się między innymi:

  • przeżycie wczesnej straty – utrata rodzica we wczesnym dzieciństwie, podobnie jak innej bliskiej osoby, może doprowadzić do podatności na depresję w późniejszym okresie życia

  • przywiązanie – istnieje udowodniony związek między lękowym stylem przywiązania dziecka do matki, a podatnością na depresję w późniejszym życiu

  • kontrolujący i odrzucający styl rodzicielski

  • picie alkoholu lub choroba psychiczna jednego czy też obydwojga rodziców

  • przemoc w rodzinie

  • problemy małżeńskie rodziców

  • brak bliskiego związku z osobą dorosłą w dzieciństwie (matka, ojciec)

  • molestowanie seksualne doświadczane w dzieciństwie

Zapobieganie zaburzeniom depresyjnym u młodzieży

Jednym z ciekawych programów zapobiegania depresji u młodzieży jest program Radzenia sobie z Depresją, opracowany w połowie lat 90-tych ubiegłego stulecia. W badaniach nad programem przeprowadzono 15 45-minutowych grupowych sesji, po 3 razy w tygodniu. Program koncentruje się między innymi na technikach poznawczych - rozpoznawaniu i poddawaniu w wątpliwość dysfunkcjonalnych myśli.

Dużą rolę odgrywa także psychoedukacja wszystkich członków rodziny dziecka, w jaki sposób prawidłowo się komunikować, jak wspomóc dziecko w wyjściu z depresji, czym jest depresja oraz jakie są mechanizmy jej powstawania.

Pierwsze pojawienie się objawów depresyjnych jest sygnałem alarmującym o konieczności podjęcia konkretnych działań. Często oznacza on bowiem zapowiedź rozwoju epizodu choroby. Rodzic, który zauważył zmiany w zachowaniu dziecka i podejrzewa, że problem może być związany z zaburzeniami depresyjnymi powinien zgłosić się z dzieckiem do psychologa klinicznego, psychoterapeuty bądź psychiatry dziecięcego.



 

Leczenie depresji u młodzieży

Należy pamiętać, iż młody człowiek dotknięty depresją nie może być pozostawiony sam sobie. Depresja nie minie sama. Jest chorobą, którą należy i można z powodzeniem leczyć. Główną formą pomocy jest psychoterapia. Często pracuje się także z rodzicami lub opiekunami młodzieży, gdyż taka forma terapii pozwala dostrzec dysfunkcjonalne cechy w relacji między rodzicami, a dzieckiem, które już same w sobie przyczyniają się do wystąpienia depresji. Praca z rodzicami i opiekunami zwiększa również ich zaangażowanie w leczenie dzieci. Bywa, że konieczne staje się włączenie leczenia farmakologicznego, jednak o tym decyduje zawsze lekarz psychiatra, z którym współpracuje psycholog bądź psychoterapeuta.

Literatura:
Hammen, C. (2004) Depresja. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Koszewska, I.; Habrat - Pragłowska, E. (2007) O depresji. O manii. O nawracających zaburzeniach nastroju, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL